Inleiding in niveaus van coaching
In dit artikel leg ik uit waarom het juist vandaag de dag belangrijk is om onderscheid te maken tussen verschillende niveaus van coaching in relatie tot stress management. Deze tijd vraagt om een bredere kijk naar coaching, al was het maar om te gaan met ons voor deze tijd onvoldoende mee-ontwikkelde biologische en mentale systeem.
Leeftijd
De moderne mens (Homo Sapiens) bestaat naar gelang wie je gelooft 200.000 (Cowen (2000), p. 363; Lewin (2005), p. 71) tot 300.000 jaar (Callaway, Ewen (2017). Oldest Homo sapiens fossil claim rewrites our species' history, Nature, 8 juni 2017, Sample, Ian (2017). Oldest Homo sapiens bones ever found shake foundations of the human story. The Guardian 7 juni 2017.
De laatste 2000-3000 jaar is de ontwikkeling van Homo Sapiens heel hard gegaan. Kijk maar wat wij als mensen in de afgelopen twee- tot drieduizend jaar hebben ontwikkeld. In evolutionaire termen is dat een oogwenk. Wij hebben inmiddels een complexe samenleving opgebouwd, die heel andere eisen stelt aan ons mensen dan pakweg twee- tot drieduizend jaar geleden. Zou het niet zo kunnen zijn dat we in zo’n korte tijd niet echt hebben kunnen mee-evolueren?
Waar merken we dat?
In belangrijkste mate in de manier waarop we met onze eigen coping strategieën omgaan. Stress is heden ten dage een majeure factor in vrijwel ieders leven, en is een belangrijke ziekmakende factoren in een menselijk leven. (How stress influences disease: Study reveals inflammation as the culprit.) Recenter psychiatrisch onderzoek laat zien dat veel van onze mentale problemen hoogstwaarschijnlijk door slechts één factor wordt veroorzaakt, de factor “p”. (All for One and One for Al: Mental Distorders in one Dimension.). Psychiater Dr. Bill Pettit is overtuigd dat verreweg de meeste mentale en psychiatrische klachten veroorzaakt worden door stress. (Dr Bill Petitt. One Cause - One cure for Mental Illness.)
Ook in Nederland is stress een gekende factor in welbevinden, arbeidsproductiviteit, en veel ziektebeelden. De situatie rondom werkstress is ook zorgwekkend:
- Werkstress leidt jaarlijks tot 7,5 miljoen verzuimdagen en kost Nederland 1,8 miljard euro per jaar.
- De totale verzuimkosten door psychische aandoeningen voor de gehele werkende bevolking in Nederland zijn hoog. In 2011 was dat 2,7 miljard euro (12 miljoen dagen). Bron: Nemesis-onderzoek (externe link) .
- Werknemers met een depressie verzuimen jaarlijks gemiddeld 30 dagen meer dan mensen zonder een depressie.
- Het gezamenlijke IQ van een team dat onder druk staat kan zakken tot half van dat wat een team wat niet onder druk staat. Er worden door teams die onder druk staan vaak verkeerde beslissingen genomen.
Dan hebben we het nog niet eens gehad over burn-out:
Meer dan een miljoen werknemers last hebben van burn-out klachten. Jonge werknemers van 25 tot 35 hebben relatief vaak last, namelijk 17 procent. Bron: Monitor Arbeid (externe link).
Kortom, stress is iets waar we aandacht aan moeten besteden.
Wat kunnen we doen?
In de benadering van Dr. Bill Pettit legt hij steeds weer de nadruk op de relatie tussen welbevinden (ook wel: geluksgevoel) en stress. Zodra je welbevinden omlaag gaat, gaat je stress omhoog, en vice versa. Verder zegt hij dat het menselijk lichaam ontworpen is om idealiter niet langer dan ca. 30 minuten stress per 24-72 uur te ervaren. Al het meerdere leidt tot chronische stress, wat leidt tot biochemische instabiliteit en ook mentale instabiliteit.
Het lijkt dus verstandig om je gevoel van welbevinden positief of minstens neutraal te houden, om je stressniveaus zo laag mogelijk te houden en chronische stress te voorkomen.
Het vervelende daarbij is dat de maatschappij zoals wij die hebben ingericht, zich daartoe niet erg leent. Wij leren allemaal van kinds af aan dat ons welbevinden in belangrijke mate afhankelijk is van wat wij ervaren in onze omgeving. Waardoor we eigenlijk steeds weer onszelf afhankelijk maken van wat er in onze omgeving gebeurt. Dat voelt niet fijn en geeft je het gevoel dat je niet “in control” bent. Je weet immers dat, als je niet afhankelijk bent van de omstandigheden, alles “voor je gevoel” lekkerder loopt.
Dus gaan we trainen en laten we ons coachen om ervoor te zorgen dat je “grip” krijgt op de omstandigheden. Je kunt je echter afvragen of dat ergens toe leidt. Wanneer ben jij voor het laatst volledig “in control” geweest van de omstandigheden én heb je geen stress ervaren? Ik denk dat ik veilig kan zeggen: “nooit”.
Toch kan coaching hier helpen, maar dan wel de juiste manier van coaching. Laten we eens kijken hoe we daar komen.
Drie niveaus van coaching
Ik onderscheid drie niveaus van coaching.
- Coaching voor een specifieke situatie.
Het meest worden coaches ingezet om te helpen met een specifieke situatie waar de gecoachte mee worstelt. Het effect van een dergelijke benadering is meestal project specifiek. Je kunt daarbij denken aan het “omgaan met een moeilijk persoon”, of een “lastige situatie”. Zodra “het probleem” een acceptabele manier van oplossing heeft gekregen gaat ieder zijns weegs, zonder dat dat een verdere impact op het leven van de gecoachte heeft. - Strategische coaching in een specifiek gebied van je leven.
Soms zoek je iets waar je op zoek bent naar een groep van gebeurtenissen, daarvoor zijn er heel veel gespecialiseerde coaches: voor relaties, verkoop, ouderschap, zelfvertrouwen, presentaties, de lijst is eindeloos…. Daarvoor zetten we dan coaches in om vaardigheden te verbeteren en zelfvertrouwen te vergroten. In deze situatie richt de coach zich ook op een specifieke situatie, maar helpt bij een reeks van situatie veranderingen. Ook hier blijft het overige niet veranderd. - Transformationele coaching die je naar een ander inzicht helpt.
Deze coach helpt je om een blijvende verandering in je begrip en een andere manier van tegen de wereld aankijken te realiseren. Op dit niveau doe je iets anders dan je gevoel met een situatie te veranderen of een vaardigheid te leren. Met dit soort coaches merk je dat je ervaring van alles om je heen verandert, waardoor je volstrekt anders tegen een situatie gaat aankijken. Op die manier kun je je hogere potentieel ontwikkelen en in je ervaring stappen maken hoe je op een bepaalde situatie reageert. Met deze benadering is het vrijwel onmogelijk dat je leven hetzelfde blijft.
Hoe kan inzicht in niveaus van coaching je helpen?
Als je je de vorige paragraaf nog kunt herinneren, hadden we het daar over dat “in control zijn” geen oplossingsrichting bood. De eerste twee niveaus van coaching doen precies dat; ze leren je omgaan met de omstandigheden. Een transformationeel coaching traject geeft je een nieuw begrip van of inzicht in een gelijk gebleven situatie. Deze veranderde perceptie leert je om te gaan met een paradigma-verschuiving, een volkomen andere manier van ergens naar kijken. Je perceptie is veranderd, waardoor je besef van de situatie volkomen verandert. En je dus niet anders kunt doen dan anders reageren dan dat je eerder deed. En je eigenlijk niet meer terug kunt naar je oude gedrag, omdat dat “niet ok voelt”. Je ben dan fundamenteel veranderd.
Laat ik het uitleggen met een aardige metafoor hiervoor:
Stel je voor, je hebt je volledige leven tot dusverre in het donker rondgelopen. Dat betekent dat je vast wel eens in het donker tegen dingen aan bent gelopen. Op een goed dag doet “iemand” het licht aan. En ineens kun je zien waar je bent, en wat je allemaal omver hebt gelopen tot dusverre. Nu heb je een keuze te maken: óf “je gaat jezelf straffen omdat je al die dingen omver hebt gelopen in het donker…” óf “je kiest ervoor om te genieten van het feit dat je nu alles kunt zien, en voortaan de dingen kunt ontwijken.” De keuze is aan jou.
Dat is het effect van transformationele coaching, er gebeurt iets met je waardoor je voorgoed anders tegen de dingen aan gaat kijken. En je probleem voor eens en voor altijd oplost.
Terug naar het begin, waarom niveaus van coaching.
Als je mijn argumentatie een beetje gevolgd hebt, snap je nu wel waar ik wil uitkomen.
Ik denk dat het in ieders belang is dat iedereen leert om beter met stress om te gaan. Niet alleen voor de persoon zelf, maar ook voor zijn/haar dierbaren, haar/zijn collega’s, de clubgenoten, de werkgevers en alle andere belanghebbenden bij het welbevinden van ieder persoon. Het is eenvoudig: die persoon voelt zich beter, is gezonder, is beter te genieten, functioneert beter, heeft betere ideeën, en zorgt beter voor haar/zijn omgeving. Dat kan alleen maar met behulp van transformationele coaching. Traditionele niveaus van coaching brengen dat niet.
Volgens mij is dat een “no-brainer”.
Wil jij ook onderzoeken wat dit begrip voor jou kan betekenen? Bezoek mijn website, schrijf je daar in voor mijn maillist of gratis live webinars (er is er elke twee weken op dinsdagavond eentje), of plan een afspraak direct in mijn on-line agenda! (zie onderstaande knop)
Swier Miedema
tel.: +31 6 125 25 642
Geef een reactie