Waarom veel (psychisch) lijden vaak op een misvatting berust.

Veel (psychisch) lijden berust op een misvatting. Die misvatting berust op onze overtuiging dat onze gevoelens gevormd worden door wat er om ons heen gebeurt.
Dat is niet vreemd omdat we continue door onze omgeving (dierbaren, vrienden, kennissen, werk, media en bovenal de reclame) bevestigd worden dat dat zo is.

Denk echter eens goed na? Wie heeft er het meeste belang bij dat jij gaat voelen, wat die ander graag wil? Spoiler: dat ben jij niet!

Waar komt het vandaan?

Even bij het begin beginnen. We doen dit (bijna) allemaal, in alle onschuld. Gewoon omdat we niet beter weten. We worden van kinds af aan geconditioneerd dat alle bronnen voor gevoelens buiten ons liggen.

Dat begint al als we bijvoorbeeld ons eerste lachje laten zien. Je wordt door je moeder en vader helemaal de hemel  in geprezen. Je leert vanaf dat moment dat beloning van buiten (knuffels, lachjes terug, geluidjes, bewondering) kan volgen, als je gewenst gedrag vertoont. En dat dat heel prettig voelt. En dus ben je snel verslaafd aan dit soort "externe feel-good-strooks". En vergeet je dat je je eigenlijk al heel prima voelde, omdat er maar weinig was wat je leven verknoeide. Die natte of vieze luier, een wat late voeding, of zeurende doorkomende tandjes daargelaten. Maar ja, zodra je je daarover meldde met je niet te missen stemgeluid, werd dat, voor zover mogelijk, snel verholpen door een liefhebbende ouder. En kon je terug naar je volmaakte innerlijke geluksgevoel.

Maar nu is het anders! Je wordt beloond voor gedrag, en het lijkt of je er nog invloed op kan uitoefenen ook! Meer lachjes naar je ouders, dus meer knuffels en andere genegenheidsbeloningen! Dat is leuk! Al gauw hebben beide partijen door dat ze elkaar zo kunnen beïnvloeden. En dus ook kunnen afremmen. Dat hadden ze er alleen niet bij verteld! Dat heb je gemerkt toen je het creatieve initiatief nam om het saaie behang in de woonkamer met je stiften op te leuken.

Te laat...

En dan is het al te laat. Je bent er immers al van overtuigd dat je gevoelens bepaald worden door wat er van buiten af op je af komt. En ook die negatieve ervaring van de "straf" bevestigt juist dat je gevoelens bepaald worden door wat er van buiten op je af komt.

Zo gaat het door. Je wordt eerst op de basisschool bevestigd dat het zo werkt. Vriendjes en vriendinnetjes bevestigen het naar je toe, de middelbare school en tegen de tijd dat je volwassen bent, ben je er volledig van overtuigd dat alle input voor je gevoelens van buiten komt.

En je bent je verbinding met je natuurlijke innerlijke welbevinden (wat er nog steeds is, maar nu verborgen) dan voor het grootste deel kwijt.

Je strategie om er mee om te gaan.

Dus heb je geleerd dat je gevoelens van onbehagen kunt beperken door je externe omstandigheden scherp in de gaten te houden! Want dan kun je misschien op tijd aan de kant springen als er zo'n onbehaaglijke omstandigheid op je afkomt.  je moet dus constant waakzaam zijn. Komt dat even mooi uit! Daarvoor heeft moeder natuur ons voorzien van een geweldig "fight or flight"- systeem, dat we in de volksmond ons stress-systeem noemen.

Er zit echter een groot nadeel aan. Het menselijke stress-systeem is nooit bedoeld geweest om "altijd aan" te staan. Volgens de psychiater Dr. Bill Pettit, MD, is dat bedoeld om ten hoogste een half uur actief te zijn. Als dat langer "aan" staat heeft dat allerlei fysiologische en psychische effecten. Waardoor het menselijke systeem continue uit balans is. Volgens Pettit leidt dat tot allerlei fysieke en psychische klachten. Hij gaat zelfs zover dat hij het verschijnen van vrijwel alle psychische klachten wijt aan het langdurig lijden aan stress-situaties.

Zijn zienswijze wordt ondersteund door o.m. M.T. Kelly en J. Pransky in hun artikel over de relatie tussen trauma en veerkracht: "Principles for Realizing Resilience: A New View of Trauma and Inner Resilience."

Er is gelukkig hoop: het menselijk systeem lijkt over een bijzonder ingebouwd vermogen te beschikken om terug te komen tot "in balans zijn". En dat kan heel gemakkelijk!

Hoe los ik het dan op?

Volgens het begrip van de Drie Principes werkt het menselijk systeem volstrekt anders dan de meeste mensen denken.

Je ervaart ALTIJD het gevoel van je denken.

Als je accepteert dat je gevoelens ALTIJD het gevolg zijn van je denken, levert je dat een uitweg uit sombere of andere negatieve gevoelens. Gedachten zijn vluchtig en gaan voorbij (ik heb nog nooit iemand gezien die altijd hetzelfde dacht!).  Elke gedachte hoe somber of blij ook, is eindig. Op enig moment gaat die gedachte voorbij. Dus ben je volkomen vrij om te bepalen welke gedachte bij jou "in je hoofd blijft hangen" en hoe je je dus voelt.

Dat betekent dus dat, als je dit begrip accepteert, je ineens "achter het stuur" van je gedachten en gevoelens zit, en dat je zelf kunt bepalen welke gedachten en gevoelens jij gaat voeden, beleven, ervaren.

Is dat moeilijk?

Dat vergt wat oefening. We zitten zo verstrengeld in onze oude manieren van doen, we zijn zo geconditioneerd, dat je dat niet ineens van je afschudt. En je zult merken dat het oh, zo gemakkelijk is om terug te vallen in je oude gebruikelijke manier van kijken. Dat hebben we allemaal en zelfs ervaren Drie Principes adepten hebben dat nog regelmatig. We noemen het verschijnsel het "vergeet-herinner" verschijnsel, we lachen dan om onszelf en pakken de draad weer op.

Het enige wat je hoeft te doen, is te begrijpen dat je altijd het gevoel van je gedachten ervaart. En dan kun je kritisch kijken naar je gedachten die je achter je gevoel vindt, en je afvragen of die gedachten kloppen en of ze je verder helpen. Zo niet, dan laat je die gedachte gaan.

Het mooie hiervan is dat je veerkracht opbouwt. Veerkracht om over nare gevoelens heen te stappen en verder te gaan. Waardoor je steeds meer het gevoel krijgt niet meer volledig afhankelijk te zijn van je omstandigheden, en dat bijdraagt aan je welbevinden.

En er gebeurt nog iets anders! Je krijgt, omdat je leert om je gevoelens te koppelen aan je gedachten, inzichten. Je gaat ontdekken hoe de dingen in jouw leven werkelijk in elkaar zitten, een een bijna onuitputtelijke bron van creativiteit. En daarmee heb je een machtig middel in handen om omstandigheden die van buitenaf op je afkomen het hoofd te bieden.

Wil je meer lezen over hoe het werkt? Kijk dan even hier.

Wat levert het op?

Dit begrip is voor het eerst verwoord rond 1972 door Sydney Banks. De afgelopen jaren heeft het een enorme vlucht genomen binnen de psychologie, de sociale wereld, het gevangeniswezen en binnen coaching en therapie. Er is dus inmiddels ook flink wat onderzoek naar gedaan. Onderstaand een aantal bevindingen van dat onderzoek, wat je kunt nazoeken op deze pagina.

Bijgaand voor jouw gemak een extractie uit die pagina:

This is a cross section of published and unpublished research articles and papers addressing the effectiveness of the Three Principles within a diversity of fields. Some of these publications span back over twenty years and may refer to ‘Health Realization’, ‘Psychology of Mind’, ‘Innate Health’ and ‘State of Mind, all these are historical names for the Three Principles. A lot more stringent quanitative research needs to be undertaken to address the efficacy of a Principle based approach, but these articles (mostly qualitative) are a reflection of some of what is currently available.

Thank you to everyone who helped collaborate the articles for this page especially Dr Thomas Kelly, Linda Ramus and Dr Judith Sedgeman.

In mijn coachingpraktijk zie ik dezelfde soort resultaten optreden. Ik haal mensen snel uit depressies, angsten, paniekaanvallen, door ze eenvoudigweg dit begrip uit te leggen en ze te leren dit in te bedden in hun leven.Maar ook mensen zonder psychische stoornissen gaan gemakkelijker functioneren, gaan gemakkelijker om met hun collega's, hebben betere resultaten, en een aanzienlijke groei in hun creativiteit. De resultaten zijn navenant en vergelijkbaar wat ik hierboven laat zien. Ik heb zelfs al mensen gehad die na één gesprek vonden dat ze klaar waren. (Dat is niet zo handig van mij, omdat ik altijd eerst een gratis intakegesprek aanbied...)

Ben ik dan nu voor altijd vrij van nare ervaringen en gevoelens?

Nee. We blijven allemaal mensen. Ook de meest ervaren Drie Principes adept zit wel eens in een dip. En dan herinnert z/hij zich dat zijn gevoelens alleen maar het effect zijn van haar/zijn gedachten en/of haar/zijn gemoedstoestand, en weet z/hij er zich weer aan te ontworstelen. Sydney Banks zei dit ooit heel kernachtig: "Life is a contact sport". Ik zie echter dat mensen die zich dit begrip eigen maken veerkrachtiger worden, beter om kunnen gaan met "lastige" mensen, beter door "lastige situaties" heenkomen, creatiever zijn en vaak zelfs gezonder zijn.

En dat alleen maar met een klein beetje begrip.

Enne... Hoe zit het nu met die misvatting?

Ik denk eigenlijk dat ik dat zoetjesaan heb beschreven. Zolang je blijft denken dat jouw gevoelens het resultaat zijn van wat er buiten jou gebeurt, blijf je afhankelijk van de externe wereld, waar je helaas maar weinig directe invloed op kunt uitoefenen. Zodra je je realiseert dat je gevoelens het gevolg zijn van jouw  denken en je gemoedstoestand, en je je realiseert dat volledig vrij bent om die veroorzakende gedachte te voeden die jij kiest, heb je de controle over je eigen leven teruggepakt. Waarmee jij achter het stuur van jouw auto zit die jij over jouw levenspad navigeert. En weet je wat het mooiste is? Dat gaat nog veel beter ook!

Ik wens je veel prettige en heuglijke kilometers.